Grip je najučestalija bolest organa za disanje kod ljudi. Izazivaju ga tipovi virusa A i B. Tip A uzrokuje bolest u svim uzrasnim grupama sa različitom težinom kliničke slike. Odgovoran je za pojavu epidemija i pandemija. Tip B dovodi do obolijevanja u mlađem uzrastu, uglavnom sa blažom kliničkom slikom. Kako je kazao dr Nebojša Kavarić dva antigena u virusu tipa A sklona su izmjenama i mutacijama, posebno sa virusima gripa koji cirkulišu u populaciji ptica i sisara, dovodeći do stvaranja novih podtipova za osjetljivu populaciju ljudi.
– Zbog svega toga, kao i zbog činjenice da godišnje preko 100 miliona ljudi oboli na globalnom nivou od kojih 250 do 650 hiljada umre od komplikacija ove bolesti, dovodeći do smanjenja radne sposobnosti i opterećenosti zdravstvenog sistema, grip predastavlja veliki javno-zdravstveni i socio-ekonomski izazov. U skladu sa našom zakonskom regulativom, preporučuje se i sprovodi imunizacija lica u posebnom riziku, trudnica i svih lica starijih od šest mjeseci života sa hroničnim poremećajima plućnog sistema (uključujući astmu), hroničnim poremećajima kardiovaskularnog sistema (isključujući hipertenziju), metaboličkim poremećajima (uključujući šećernu bolest, gojaznost sa BMI>40), bubrežnom disfunkcijom, hemoglobinopatijom, hroničnim neurološkim poremećajima, imunosupresijom (uključujući osobe sa HIV/AIDS, osobe sa funkcionalnom ili anatomskom asplenijom), kao i kod primaoca transplantata. Prema epidemiološkim indikacijama vakcinacija se preporučuje i licima smještenim i zaposlenim u gerontološkim centrima, djeci, omladini i starim osobama smještenim u socijalno-zdravstvenim ustanovama i licima zaposlenim u tim ustanovama, kao i zaposlenima u zdravstvenim ustanovama – navodi Kavarić.
Vakcina protiv gripa je, kako je naglasio Kavarić, najsigurniji i najbezbjedniji vid individualne i kolektivne zaštite od gripa.
– Vakcinacija protiv gripa se sprovodi u cilju redukovanja obolijevanja i umiranja, kao i redukovanja prenošenja virusa gripa u porodici, kolektivu i populaciji. Vakcinacija stanovništva koje pripada grupama rizika sprovodi se u cilju očuvanja sopstvenog zdravlja, održavanja kolektivnog imuniteta populacije, ali i indirektno očuvanja zdravlja članova njihovih porodica i kolektiva, a posebno onih kod kojih je kontraindikovano davanje ove vakcine, u cilju preveniranja mogućih komplikacija i teških kliničkih formi obolijevanja – kazao je Kavarić.
Imajući u vidu značajno učešće tipa B virusa gripa u obolijevanju populacije na globalnom nivou, u sastav vakcine pored dva tipa A virusa gripa uvrštena su i dva tipa B virusa.
– Stoga je za ovu sezonu obezbijeđena dostupnost četvorovalentne vakcine. Četvorovalentna (sezonska) vakcina pored tipa AH1N1 (A/Brisbane/02/2018 (H1N1)pdm09-like virus) virusa gripa, sadrži tipove AH3N2 (A/Kansas/14/2017 (H3N2)-like virus) i dva tipa B virusa gripa (B/Colorado/06/2017-like virus B/Victoria/2/87 lineage i B/Pxyket/3073/2013-like virus (B/Yamagata/16/88 lineage)) u skladu sa preporukama SZO za sjevernu hemisferu i odluci EU za sezonu 2019/2020, a na osnovu dominantnih tipova virusa gripa registrovanih u cirkulaciji u prethodnoj sezoni na teritoriji sjeverne hemisfere, za koje se očekuje da mogu da izazovu kako sporadično, tako i epidemijsko javljanje u populaciji u sezoni 2019/2020 – objasnio je direktor Doma zdravlja.
Vrijeme neophodno za sticanje imuniteta je dvije nedjelje nakon davanja vakcine S obzirom na to da pokrivenost vakcinom traje od pola godine do godinu, potreba za vakcinom je sezonska.
– Trajanje postvakcinalnog imuniteta varira i iznosi od šest do 12 mjeseci, pa iz toga proizilazi potreba vakcinacije svake godine, kao i zbog variranja različitih sojeva virusa gripa koji mogu da se mijenjaju svake godine, odnosno sezone – pojasnio je dr Kavarić.
Imajući u vidu različitu efikasnost vakcine prema uzrasnim kategorijama kod kojih se aplikuje, potrebno je napomenuti da se kod vakcinisanih u slučaju obolijevanja razvija blaža klinička slika, kao i da se redukuju moguće teže komplikacije u slučaju obolijevanja kod osoba koje su u riziku.
– Kod navedenih kategorija stanovništva koje su u povećanom riziku, bolest može imati za posledicu i smrtni ishod zbog sekundarno nastalih komplikacija, najčešće zapaljenja pluća. Izuzimajući privremene ili trajne kontraindikacije, ovu vakcinu je moguće aplikovati već u uzrastu od navršenih šest mjeseci života. Preosjetljivost na jaja, pileće proteine, neomicin i formaldehid su najčešće kontraindikacije kod ove vakcine. Imunološki odgovor može biti oslabljen u slučaju imunosupresivne terapije, kao što su kortikosteroidi, citotoksični ljekovi ili radioterapija – rekao je Kavarić. A.D.

---

Virus gripa satima može da preživi u spoljašnjoj sredini
Virus gripa se prenosi sa zaražene na osjetljivu osobu kapljičnim putem, direktnim kontaktom i indirektnim kontaktom preko svježe kontaminiranih predmeta. Dr Nebojša Kavarić naglašava da virus satima može da preživi u spoljašnjoj sredini, posebno u uslovima niske temperature i niske vlažnosti.
– Do razvoja simptoma dolazi najčešće nakon dva dana od izlaganja virusu, odnosno period inkubacije može da varira u rasponu jedan do četiri dana. Tipična bolest se karakteriše iznenadnim porastom temperature, bolovima u mišićima, gušoboljom i neproduktivnim kašljem. Naknadno dolazi do curenja iz nosa, glavobolje, osjetljivosti na svjetlost. Ovakva klinička slika se ne razvija kod svake inficirane osobe. Osobe koje su prethodno bile izložene virusu, kroz prirodnu infekciju ili vakcinaciju, imaju manje šanse da razviju tešku kliničku sliku bolesti – rekao je Nebojša Kavarić.